Είναι μια από τις πολλές νοτιοαμερικανικές κιχλίδες που ζει στα παράκτια ρεύματα της νοτιοανατολικής Βραζιλίας και της Ουρουγουάης. Είναι γνωστό στον χώρο του χόμπι των ενυδρείων από πολλά χρόνια και είναι ιδιαίτερα αγαπητό στους κατόχους σχετικά μεγάλων ενυδρείων αφού είναι εύκολο να αναπαραχθεί και γι αυτό τον λόγο και το συναντάμε συχνά στα πιο πολλά καταστήματα ενυδρείων. Παρά το γεγονός ότι σε μέγεθος φτάνει ακόμα και τους 30 πόντους, ξεκινά να αναπαράγεται πολύ μικρότερο και άρα δεν είναι απαραίτητο να έχουμε τεράστιο ενυδρείο για να τα καταφέρουμε.

Το ζευγάρι που έχω εγώ στο ενυδρείο μου αυτόν τον καιρό, είναι ακόμα σχετικά μικρό. Το αρσενικό είναι περί τα 10 cm ενώ το θηλυκό ακόμα πιο μικρό. Αρχικά είχα πάρει ένα άλλο θηλυκό, αλλά από τις πρώτες μέρες παρατήρησα ότι δεν τα έβρισκαν. Κάθε τόσο ο αρσενικός το κυνηγούσε, χωρίς να δίνει παράλληλα την εντύπωση ότι αυτό ήταν μέσα στην διαδικασία του φλερτ. Μετά από 10 περίπου μέρες αποφάσισα να βάλω στο ενυδρείο ένα ακόμα θηλυκό ίδιου μεγέθους. Από την πρώτη στιγμή τα πράγματα άλλαξαν τελείως. Το νέο θηλυκό τα βρήκε αμέσως με το αρσενικό, ενώ παράλληλα ξεκίνησε ένα άγριο κυνηγητό του άλλου. Αν την επόμενη μέρα δεν απομάκρυνα το πρώτο θηλυκό, δεν νομίζω ότι θα επιβίωνε. Είχε αρχίσει να δείχνει τα πρώτα σημάδια στρες και να θολώνουν τα μάτια του. Η εξήγηση αυτής της αντίδρασης είναι η εξής: Τα τρία αυτά ψάρια, στο μαγαζί από όπου τα πήρα, ήταν στο ίδιο ενυδρείο και τελικά είχε σχηματιστεί το ζευγάρι από τότε. Είχε γίνει και μια προσπάθεια γέννας μάλιστα, άσχετα αν δεν είχε θετικό αποτέλεσμα. Όταν μετά από 10 μέρες το ζευγάρι βρέθηκε πάλι μαζί μέσα στο ενυδρείο μου, ήταν σαν να μην πέρασε καθόλου καιρός από τότε που ήταν μαζί. Έτσι εξηγείται ότι η άλλη θηλυκιά ήταν αμέσως ενοχλητική στο ζευγάρι.

Ο αρσενικός

Το ζευγάρι τις μέρες του ζευγαρώματος

Μετά από 2-3 μέρες προσαρμογής στον νέο χώρο του ενυδρείου άρχισε η θηλυκιά να ψάχνει για κατάλληλο χώρο για να γεννήσει. Πήγαινε πότε στο ένα και πότε στο άλλο σημείο και καθάριζε τον βυθό από το χαλίκι. Έκανε το ενυδρείο άνω κάτω, το γέμισε με κρατήρες και εγώ κοίταζα που θα αποφασίσει ότι είναι κατάλληλο σημείο για να αποθέσει τα αυγά της. Τελικά, δυστυχώς για μένα, διάλεξε ένα σημείο στο πίσω μέρος του ενυδρείου και έτσι χρειάστηκε να μετακινήσω μια πέτρα για να μπορέσω να τραβήξω μερικές, όχι καλές, φωτογραφίες.

Τα αυγά τα φρόντιζε συνήθως η θηλυκιά, αλλά κάποιες φορές πήγαινε το αρσενικό στο πόστο της και αυτή έκανε μερικές βόλτες στον υπόλοιπο χώρο του ενυδρείου.

Την τρίτη μέρα τα αυγά έλειπαν από εκεί και είδα λίγο πιο πέρα τις λάρβες να βρίσκονται πάνω στο τζάμι στον πάτο του ενυδρείου και να κινούν με μεγάλη ταχύτητα τις μικροσκοπικές τους ουρές. Η θηλυκιά εξακολουθούσε να είναι ο βασικός φύλακας, με μικρά μόνο διαλείμματα όπου αναλάμβανε την φροντίδα τους ο αρσενικός. Τις επόμενες 3 μέρες, και κάθε 12 ώρες, οι γονείς άλλαζαν θέση των μικρών. Τα μετέφεραν σε διάφορα σημεία, αλλά πάντα αφού πρώτα είχαν καθαρίσει τον βυθό από το χαλίκι. Την τρίτη μέρα μερικά άρχισαν να κάνουν τις πρώτες προσπάθειες να κολυμπήσουν. Όποιο όμως απομακρυνόταν μερικά εκατοστά από την ομάδα οι γονείς έσπευδαν να το πάρουν στο στόμα και να το μεταφέρουν ανάμεσα στα άλλα.

Με τα μικρά 2 μέρες μετά την εκκόλαψη των αυγών

Τα μικρά αρκετές μέρες αργότερα.

Μετά από 6 ή 7 μέρες τα μικρά άρχισαν να κολυμπούν ελεύθερα και από εκείνη τη στιγμή και οι δυο γονείς δεν τα άφηναν λεπτό από τα μάτια τους. Το αρσενικό, μόλις πλησίαζα την μηχανή για να τραβήξω φωτογραφία έκανε επιθετικές κινήσεις δείχνοντας ιδιαίτερη αυτοθυσία. Με αυτή την συμπεριφορά είναι σαφές ότι δεν μπορούμε να κάνουμε αναπαραγωγή αν μέσα στο ενυδρείο κρατάμε και άλλα είδη, εκτός και διαθέτουμε ένα πραγματικά μεγάλο ενυδρείο με μήκος τουλάχιστον 2 μέτρα. Φαντάζομαι ότι όποιο ψάρι και αν βρισκόταν μαζί τους θα την είχε πολύ άσχημα, ακόμα και αν ήταν μεγαλύτερο σε μέγεθος. Αυτή η στάση είναι χαρακτηριστική σε πολλές κιχλίδες που ενώ είναι φιλήσυχες γενικά, μόλις γεννήσουν γίνονται επιθετικές σε βαθμό που κινδυνεύουν τα υπόλοιπα ψάρια. Για να έχουμε λοιπόν μια επιτυχημένη αναπαραγωγή το πρώτο που φροντίζουμε είναι να τους διαθέσουμε ένα αποκλειστικό ενυδρείο. Εξαίρεση αποτελούν κάποια είδη όπως είναι τα κριμπένσις Pelvicachromis pulcher που συχνά καταφέρνουν να μεγαλώσουν τα μικρά τους μέσα σε ένα κοινωνικό ενυδρείο. Αυτά όμως είναι είδη μικρόσωμης κιχλίδας που γεννούν μέσα σε σπηλιές και τις πρώτες μέρες τους είναι εύκολο να κρατούν τους εχθρούς μακριά από τα αυγά και μετά από τις λάρβες.

Μετά από αρκετές μέρες και ενώ όλα ήταν καλά, ένα πρωί κοιτάζοντας το ενυδρείο δυσκολεύτηκα να βρω την θηλυκιά. Κοιτάζοντας καλύτερα την βρήκα σε κακά χάλια σε μια γωνιά. Είδα ότι ο αρσενικός πήγαινε κάθε λίγο κοντά της και την χτυπούσε άγρια. Τα πτερύγια ήταν στραπατσαρισμένα και πιο πολύ το ουραίο, ενώ είχε σημάδια από χτυπήματα και στο σώμα της. Αν έμενε ακόμα λίγες ώρες μέσα στο ενυδρείο δεν υπήρχε περίπτωση να επιβιώσει. Το πρόβλημα μου ήταν όμως ότι δεν είχα ελεύθερο ενυδρείο για να την βάλω. Αναγκάστηκα λοιπόν και έβαλα μέσα στο ενυδρείο μια πλαστική γεννήστρα που ήταν παρατημένη σε μια άκρη και έβαλα μέσα την θηλυκια για να την απομακρύνω αρχικά από τις επιθέσεις του αρσενικού. Έμεινε εκεί λίγες μέρες και πολύ σύντομα συνήλθε και άρχισε να τρώει. Σκεφτόμουν τι να κάνω γιατί δεν ήταν να μείνει εκεί για πολύ, αφού η γεννήστρα είναι μικρή για ένα τέτοιο ψάρι.

Την λύση την έδωσε μόνη της. Κάποια μέρα βρήκα την γεννήστρα άδεια και το ψάρι μαζί με τα υπόλοιπα. Είχε πηδήσει έξω από την γεννηστρα. Το περίεργο ήταν ότι δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα με τον αρσενικό. Αυτό που κατάλαβα ήταν ότι ο αρσενικός σε μέρες που ήθελε να ζευγαρώσει γινόταν ιδιαίτερα βίαιος, ενώ η θηλυκιά έχοντας ακόμα τα μικρά μέσα στο ενυδρείο δεν ήταν καθόλου έτοιμη να ξεκινήσει νέα γέννα. Αυτό είχε σαν συνέπεια να δέχεται επιθέσεις. Αργότερα επαναλήφθηκε το ίδιο σκηνικό και χρειάστηκε να μείνει η θηλυκια μόνο ένα βράδυ στην γεννήστρα για να ανακοπεί η επιθετικότητα του αρσενικού.

Γενικά για την αναπαραγωγή αυτών των ψαριών και γενικά των μεγαλόσωμων κιχλίδων της Ν. Αμερικής είναι σημαντικό το περιβάλλον που τους προσφέρουμε. Το σημείο που θα αποθέσουν τα αυγά τους είναι μικρής σημασίας, αφού μπορούν χωρίς πρόβλημα να τα αποθέσουν πάνω σε μια κατάλληλη πέτρα, πάνω σε ξύλο ή, όπως στην δική μου περίπτωση, κατευθείαν πάνω στο τζάμι, στον πάτο του ενυδρείου. Αν έχουμε ένα ζευγάρι μέσα στο ενυδρείο είναι τα πράγματα πιο εύκολα. Αν όμως σε ένα μεγάλο ενυδρείο υπάρχουν περισσότερα άτομα πρέπει να έχουμε εξασφαλίσει τέτοιες συνθήκες που να μπορούν τα ψάρια να έχουν τον δικό τους χώρο που θα προστατεύουν. Παράλληλα χρειάζεται σε κάθε περίπτωση να έχουμε αρκετές κρυψώνες για να μπορούν τα άτομα που είναι υπό διωγμό να κρύβονται από τους διώκτες τους που συχνά μπορεί να πρόκειται για το ένα από τα δυο άτομα του ζευγαριού. Κρυψώνες στις οποίες θα μπορεί να χωράει ο διώκτης δεν είναι ότι καλύτερο για τον κυνηγημένο που συχνά είναι το θηλυκό. Άρα το μέγεθος των κρυψώνων πρέπει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και το μέγεθος των ψαριών μας.

Είναι γνωστό ότι οι γεωφάγοι έχουν την τάση να σκάβουν το υπόστρωμα. Αυτό μας υποχρεώνει να λάβουμε μέτρα ώστε οι μεγάλες πέτρες που θα βάλουμε να είναι με τέτοιο τρόπο τοποθετημένες που να μην είναι πιθανή μια μετακίνηση τους. Μια καλή λύση είναι να βάλουμε κάτω από τις πέτρες κομμάτια φελιζόλ. Επίσης μπορούμε να βάλουμε και μερικά φυτά, αλλά οι επιλογές είναι περιορισμένες. Μια καλή λύση οι Anubias spp. που εύκολα μπορούν να στερεωθούν πάνω σε πέτρες και έτσι να μην κινδυνεύουν να ξεριζωθούν. Επίσης κατάλληλο φυτό είναι η Vallisneria αρκεί στο σημείο που θα είναι οι ρίζες να βάλουμε πέτρες, για να μην μπορούν τα ψάρια να τις φτάσουν. Άλλη λύση είναι να φυτέψουμε αυτά τα φυτά σε μικρές γλάστρες όπου θα είναι προφυλαγμένα.

Σωστό είναι να τα διατηρούμε σε νερό με pH μέχρι 7, αλλά και σε υψηλότερο, μέχρι και 7.8 ζουν άνετα αλλά και αναπαράγονται. Η προσθήκη τύρφης στο φίλτρο είναι πολύ θετική. Αν δεν μπορείτε να βάλετε τύρφη μέσα στο φίλτρο, αρκεί να δέσετε μια ποσότητα σε ένα δίχτυ και να την τοποθετήσετε σε μια γωνία, ή ακόμα να την κρεμάσετε σε κάποιο σημείο κοντά στην έξοδο του φίλτρου. Με αυτό τον τρόπο έχω βάλει και εγώ τύρφη αφού το φίλτρο τύπου Αμβούργου δεν είναι πολύ κατάλληλο για να δεχτεί τύρφη. Το αποτέλεσμα είναι πάντως το ίδιο. Η σκληρότητα του νερού δεν είναι σημαντική, αν βέβαια δεν ξεπερνά κάποια όρια. Με γενική σκληρότητα μέχρι 15 dGH τα πράγματα είναι μια χαρά. Η θερμοκρασία μέχρι 25 °C είναι αρκετή και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι αλλαγές νερού κάθε εβδομάδα μέχρι και 50% είναι κανόνας.

Γενικά οι γεωφάγοι είναι από τις όμορφες και ενδιαφέρουσες κιχλίδες της Ν. Αμερικής και το γεγονός ότι δεν θεωρούνται από τις πιο επιθετικές, τις κάνουν πολύ αγαπητές σε αυτόν που θα αποφασίσει να ασχοληθεί μαζί τους. Μια δοκιμή θα σας πείσει και η αναπαραγωγή τους είναι σίγουρο ότι θα σας ενθουσιάσει και θα τις εκτιμήσετε ακόμα περισσότερο.

Βίντεο με το ζευγάρι όταν είχαν αυγά για δεύτερη φορά, ενώ ακόμα

υπάρχουν μικρά από την προηγούμενη γέννα.